REGRESYON NEDİR? – Psikolojik Açıdan Geriye Dönüş

Regresyon (gerileme), bireyin yoğun stres, kaygı veya duygusal zorlanma anlarında daha önceki gelişimsel dönemlerine ait davranışları tekrar göstermesi durumudur. Psikolojik bir savunma mekanizması olarak kişi, baş edemediği durumlarla karşılaştığında çocukluk döneminde yaşadığı güvenli alanlara zihinsel olarak geri dönebilir. Bu durum hem çocuklarda hem de yetişkinlerde gözlemlenebilir.

REGRESYONUN PSİKOLOJİK TEMELLERİ

Regresyon, Sigmund Freud’un psikoanalitik kuramında bir savunma mekanizması olarak tanımlanmıştır. Freud’a göre birey, kaygı ve içsel çatışmalardan kaçınmak için bilinç dışı düzeyde daha erken yaşlardaki gelişim düzeylerine döner. Bu durum, kişinin o dönemde yaşadığı rahatlama, korunma ya da ilgi görme ihtiyaçlarının yeniden tetiklenmesiyle ortaya çıkar.

REGRESYONUN ORTAYA ÇIKMA NEDENLERİ

• Stres ve Travma: Travmatik bir olay sonrası, birey baş etme kapasitesini zorlandığında regresif tepkiler verebilir.
• Korku ve Güvensizlik: Kişi kendini tehdit altında hissettiğinde, çocukluk döneminde tanıdığı şefkat ve güven ortamına zihinsel olarak geri dönebilir.
• Hastalık ve Tükenmişlik: Fiziksel ya da zihinsel yorgunluk regresyonu tetikleyebilir.
• Psikolojik Rahatsızlıklar: Anksiyete, depresyon ve kişilik bozuklukları gibi durumlarda regresyon bir belirti olarak görülebilir.

REGRESYON BELİRTİLERİ

• Yaşına uygun olmayan davranışlar (parmak emme, alt ıslatma, peluş oyuncakla uyuma vb.)
• Yoğun ilgi ve temas ihtiyacı
• Karar verme ya da duygusal düzenlemede zorlanma
• Öfke patlamaları, içe çekilme veya aşırı kırılganlık
• Kendi başına baş etme becerilerinde gerileme

REGRESYON TERAPİSİNDE DANIŞMANLIK YAKLAŞIMLARI

Regresyonun kendisi bir terapi yöntemi değil, gözlemlenen bir tepkidir. Bu nedenle danışmanlık sürecinde regresyon bir belirti olarak ele alınır ve altında yatan dinamikler çalışılır.

Kullanılan Danışmanlık Yaklaşımları:

• Psikoanalitik Yönelimli Danışmanlık: Regresif davranışların çocukluk deneyimlerine dayalı olarak nasıl geliştiği anlaşılmaya çalışılır. Danışanla bu deneyimlerin duygusal anlamları konuşulur.
• Bilişsel Davranışçı Danışmanlık (BDD): Regresyonun tetiklediği işlevsiz düşünce ve davranış kalıpları ele alınır. Yeni baş etme stratejileri kazandırılır.
• Stres ve Duygu Yönetimi Teknikleri: Danışanın güncel yaşamında kendini regrese olmaya iten zorlayıcı durumlarla nasıl baş edebileceği çalışılır.

ÇOCUKLARDA VE YETİŞKİNLERDE REGRESYON

Çocuklarda:

• Kardeş doğumu
• Okul değişikliği
• Anne-baba ayrılığı gibi durumlarda sık gözlemlenir.
  Regresif davranışlar çoğu zaman geçicidir ancak sürecin uzaması halinde profesyonel destek önerilir.

Yetişkinlerde:

Ayrılık, iş kaybı, kayıp gibi yoğun duygusal olaylar

Travmatik anıların tetiklenmesi
gibi durumlarda regresyon ortaya çıkabilir. Yetişkinlerdeki regresyon daha karmaşık bir duygusal düzenlemenin işareti olabilir ve mutlaka uzman desteği ile çalışılmalıdır.

SONUÇ OLARAK:

Regresyon; kişinin zihinsel ve duygusal olarak daha erken gelişim evrelerine dönmesiyle karakterize edilen doğal bir savunma mekanizmasıdır. Bu tür tepkiler, bireyin yaşamında karşılaştığı duygusal yüklerin bir ifadesi olabilir.

Danışmanlık süreci, bu tepkilerin neden geliştiğini anlamak, bireyin içsel kaynaklarını keşfetmesine yardımcı olmak ve gelişimsel olarak bulunduğu noktaya geri dönmesini sağlamak için yapılandırılır.